مصرف خودسرانه دارو چه عوارضی را برای سلامتی انسان به همراه دارد؟
تاریخ انتشار: ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۹۵۲۵۵
مریم نورخیز معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفت: براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، عارضه ناخواسته دارویی عبارت است از هر نوع واکنش زیانآور و ناخواسته که در دُزهای معمول مورد استفاده برای پیشگیری، تشخیص، درمان بیماری و یا تغییر عملکرد فیزیولوژیکی قرار میگیرد.
وی با اشاره به عوارض مصرف خودسرانه دارو افزود: مصرف خودسرانه دارو میتواند مشکلاتی مانند عوارض ناخواسته دارویی، تداخلات دارویی، مقاومت آنتی بیوتیک، سمیت دارویی، انتخاب نادرست دارو و پوشاندن علائم را ایجاد کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی قزوین با اشاره به تأثیر مصرف خودسرانه دارو برسلامت و سیستم ایمنی انسان بیان کرد: خوددرمانی و مصرف خودسرانه دارو خطر استفاده از داروهای غیرقانونی، ایجاد وابستگی به داروها و پوشاندن شرایط پزشکی زمینهای را افزایش میدهد که همگی میتوانند ایمنی انسان را به خطر انداخته و منجر به مقاومت دارویی و دشوارکردن تشخیص شود.
ایجاد مقاومت آنتیبیوتیکی در اثر مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها
نورخیز کودکان، نوجوانان و سالمندان را به عنوان گروههای سنی آسیبزا و تهدیدکننده در برابر مصرف خودسرانه دارو عنوان کرد.
وی با اشاره به عارضه مصرف بیرویه آنتیبیوتیک به صورت ویژه گفت: ایجاد مقاومت آنتیبیوتیکی به دنبال مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها از جمله مهمترین عوارض اجتماعی مصرف خودسرانه است.
این مسئول اذعان کرد: مصرف نابهجا و بیرویه آنتیبیوتیکها برای بیماریهای خود محدود شونده مانند سرماخوردگی، علائم شبه آنفولانزا، اسهال و گلودرد به عنوان مهمترین عامل در افزایش مقاومت آنتیبیوتیکها شناخته شده است.
نورخیز ابراز کرد: مقاومت آنتیبیوتیکی به این معنا نیست که بدن نسبت به آنتیبیوتیکها مقاوم میشود بلکه به این معناست که باکتریها در حال افزایش توانایی جهت غلبه بر آنتیبیوتیکهایی هستند که برای از بین بردن آنها طراحی شده است.
مصرف خودسرانه اقلام دارویی توصیه نمیشود
وی ادامه داد: درمان باکتریهای مقاوم به آنتیبیوتیک دشوارتر و نیازمند آنتیبیوتیک قویتر و دُز بالاتر دارو است؛ این باکتریهای مقاوم از فردی به فرد دیگر منتقل میشوند و میتوانند مجموع جامعه را مبتلا کنند.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی قزوین با اشاره به بیشترین منع خودسرانه مصرف دارویی برای انسان یادآور شد: به طور کلی مصرف خودسرانه اقلام دارویی توصیه نمیشود و مصرف بدون نسخه اقلامی که در فهرست رسمی ایران تحت عنوان داروهای OTC (بدون نسخه) مشخص شده، با نظارت پزشک داروساز بلامانع است.
نورخیز در پایان با اشاره به نقش طرح نسخه الکترونیک و دارویار در کاهش مصرف بیرویه و خودسرانه دارو گفت: با شروع طرح دارویار و تحت پوشش قرار گرفتن برخی از اقلام دارویی در بسته خدمتی ارائه شده توسط سازمانهای بیمهگر، مصرف خودسرانه و اقلام دارویی کاهش یافته و تمایل عموم جامعه به مراجعه به پزشک و دوری از مصرف خودسرانه دارو بیشتر شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان قزوین قزوینمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: علوم پزشکی مصرف دارو مصرف خودسرانه دارو مقاومت آنتی بیوتیک آنتی بیوتیک ها اقلام دارویی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۹۵۲۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلایی که با خوردن ۴ استامینوفن سرتان میآید
به گزارش خبرآنلاین، اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخابتان توصیهای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمهای ندارند. بهنظر میرسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بیرویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایبرئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان میکند. بهگفته این کارشناس حوزه دارو، مسکنها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را بهعنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاستهای ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را همرتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان میکند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعهکننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانههای کشور در حالی انجام میشود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمیشود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمیبییند و مستقیما دارو را مطالبه میکنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه میکند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC بهمعنای صددرصد بیخطر نیستند، ادامه میدهد: این داروها میتوانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرفکننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه میشود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سالها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. بهعنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها بهتدریج دچار نارسایی میشود.
مصرف آسیبزای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان میکند: این دارو را مردم بهعنوان یک داروی بیضرر یا کمضرر میشناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلیگرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید میکند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان میکند: برخی در مواجهه با اسهال بهدنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها هم کند چون آنتیبیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگیها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیتهای فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح میدهد: نسل قدیم این داروها خوابآوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیشاز اندازه آنتیهیستامینها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه میشود. نسل جدید این داروها خوابآوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیهای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه میکند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان میکند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمیشود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکنها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه میتوانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکنهای متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز بهاصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمیشود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان میکند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه میدهد: فرد مبتلا به بیماریهای قلبی که داروی وارفارین استفاده میکند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتیبیوتیک و مسکن هم میتواند کارایی آنها را تحتتأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتیسیها همچنین میتوانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده میکنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان میکند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کمرنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسیها نشان میدهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه میکنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه میگیرند. درحالیکه این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید میکند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدمدسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرفکنندگان قرار دارد و میتوان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار میدهد که استفاده طولانیمدت از داروهای OTC توصیه نمیشود چون میتواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها بهتدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته میشود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها میشود و فاطمی در این باره میگوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمیکند. مثلا درباره آنتیبیوتیکها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتریهای بدن با آنها سازگاری پیدا میکند و باید آنتیبیوتیکهای قویتر تجویز شود.
او ادامه میدهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود میتواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم میتوانند این شرایط را بهوجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یکبار تغییر کنند.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900064